ñêm nghe ti‰ng ‰ch bên tai
GiÆt mình còn tܪng ti‰ng ai g†i Çò...
ñôi dòng ti‹u sº
- TrÀn T‰ XÜÖng (1870-1907), hiŒu VÎ Thành, là ngÜ©i
làng VÎ Xuyên, huyŒn MÏ L¶c, tÌnh Nam ñÎnh.
Ông xuÃt thân tØ m¶t gia Çình thanh båch nhÜng cÛng có
vai v‰ ª VÎ Xuyên.
- ñÜ©ng khoa cº cûa ông lÆn ÇÆn: Çi thi tØ næm 15 tu°i
nhÜng hÕng hoài, mãi t§i næm 24 tu°i (1894) m§i Ç°
Tú Tài. Sau Çó ông låi trÜ®t Cº Nhân 5 khoa liŠn.
- Nhà nghèo, con Çông, nghŠ dåy h†c låi bÃp bênh
trong th©i kì Nho H†c suy tàn xuÓng dÓc, ông chÌ còn
bi‰t trông cÆy vào bà v® Çäm Çang ``quanh næm buôn
bán ª mom sông''.
- Trong lúc Çang còn bÎ ám änh bªi cÖn m¶ng khoa cº,
ông Ƕt ng¶t qua Ç©i næm 1907 lúc m§i 37 tu°i.
- Tác phÄm ông Ç‹ låi gÒm
nhiŠu th‹ loåi -- thÖ, phú, câu ÇÓi, hát nói ... --
phÀn l§n ÇŠu b¢ng ch» Nôm.
- N‰u nhÜ các cu¶c n¶i chi‰n tàn khÓc th©i Lê måt
NguyÍn sÖ Çã sän sinh nh»ng NguyÍn Du, ñ¥ng TrÀn Côn,
NguyÍn Gia ThiŠu... thì vÆn mŒnh ÇÃt nܧc long Çong th©i
thu¶c Pháp cuÓi th‰ k› XIX ÇÀu th‰ k› XX Çã khÖi
thông thi tÙ cho Tú XÜÖng.
ThÖ væn ông giän dÎ, bình dân, nhÜng t¿ nhiên và
linh hoåt. NhiŠu sáng tác trình bày tâm s¿ Çau ǧn,
xót xa; ho¥c mÌa mai, ngåo Ç©i m¶t cách chua chát, cay
Ƕc; ho¥c gºi gÃm tÃm lòng yêu nܧc thÜÖng nòi
m¶t cách kín Çáo và sâu s¡c.
Tài liŒu tham khäo:
- ViŒt Væn ñ¶c Bän, ñàm Xuân ThiŠu & TrÀn Tr†ng San
- NghŒ ThuÆt Trào Phúng Và Nø CÜ©i Trong Thi Væn
ViŒt Nam, Hoàng Tr†ng ThÜ®c
- Væn H†c ViŒt Nam Nºa CuÓi Th‰ K› XIX, NguyÍn L¶c
- Tìm Hi‹u NghŒ ThuÆt ThÖ ViŒt Nam, NguyÍn HÜng
QuÓc
- ViŒt Nam Væn H†c Sº Y‰u, DÜÖng Quäng Hàm
Thi tuy‹n:
Chúc T‰t
Sông LÃp
ñi Thi T¿ VÎnh -- Thi HÕng -- Khoa Thi
Than Cùng
Gi©i N¿c M¥c Áo Bông
Nh§ NgÜ©i Xa
MÃt Ô