Chäy Ði Sông ´i
-- Nguyn Huy Thi®p
Chäy Ði Sông ´i
-- Nguyn Huy Thi®p
oÕn sông chäy qua bªn C¯c lia mµt vòng cung ð¦y
nhæng doi cát bên b°i v« mãi phía tây. Bªn ðò · ngay
g¯c gÕo ð½n ðµc ð¥u xóm. Con sông bªn nß¾c m½ màng
và bu°n cô liêu, nØa nhß ch¶ ðþi, nØa nhß h¶n d²i.
Mùa hoa, trên ng÷n cây gÕo màu ðö xao xuyªn lÕ lùng.
Nß¾c l¶ læng trôi, giæa tim dòng sông rÕch mµt mûi sóng
d§p d°n, · ð¥u mûi sóng có mµt ði¬m ðen tña nhß mûi
giáo. Bªn ðò tînh l£ng r¤t ít nhæng ng߶i qua lÕi.
Mùa ðông có cä nhæng con sáo lông ðen chân vàng ð§u trên
sþi thép níu ðò cång t× g¯c gÕo sang phía kia sông. Chúng
nghiêng nghiêng ð¥u xu¯ng dòng nß¾c chäy tha thiªt líu ra
líu ríu. Chi«u xu¯ng, tiªng chuông nhà th¶ · giæa bªn
C¯c lan trên m£t sông mang mang vô t§n. Con sông tña nhß
gi§t mình phút ch¯c sau ðó lÕi l£ng im trôi, gi¯ng nhß
mµt ng߶i hi¬u biªt t¤t cä nhßng ðang mãi mê suy nghî,
chÆng c¥n mà cûng chÆng thèm biªt ðªn xung quanh chµn
rµn nhæng gì.
Con sông và bªn ðò ¤y g¡n v¾i ð¶i tôi nhæng nåm th½ ¤u. H°i ¤y nhà tôi · cách bªn ðò ch×ng nåm tråm thß¾c. Ngoài gi¶ ði h÷c, thïnh thoäng tôi vçn lang thang xu¯ng bªn ðò ch½i.
Th߶ng th߶ng, tôi vçn thích nh¤t mùa ðánh cá mòi. Tiªng gõ ðu±i cá lanh canh và tiªng sóng v² oàm oÕp bên mÕn thuy«n nan làm tôi mê mãi. — trên m£t sông, ánh sao m¶ m¶ h¡t xu¯ng nhæng v®t lån tån bàng bÕc ð©p ðªn lÕ lùng. Hàng chøc thuy«n thúng bé nhö l£ng t¶ trôi trên m£t nß¾c. Tiªng ho húng h¡ng, tiªng rít thu¯c lào và tiªng l¥m r¥m ð÷c kinh c¥u nguy®n nghe thú vô cùng. V« sáng, mµt dãi sß½ng mù buông töa trên sông, không th¬ phân bi®t ranh gi¾i giæa bªn v¾i b¶, giæa ð߶ng m£t sông v¾i n«n tr¶i næa. Nhæng con cá mòi màu tr¡ng bàng bÕc ð¥y trong lòng thuy«n. Mùi khói th½m n°ng và mùi cá nß¾ng th½m ng§y lan trong không khí ban mai trong sÕch. T¤t cä nhæng quang cänh ¤y và cäm giác ¤y ð«u th§t tuy®t v¶i. Tuy®t v¶i h½n næa còn là truy«n thuyªt huyn ho£c v« con trâu ðen · khúc sông này. Nhæng ng߶i ðánh cá ban ðêm quä quyªt ðã nhìn th¤y nó. Nó th߶ng xu¤t hi®n vào lúc nØa ðêm. Nó · dß¾i ðáy lòng sông lao lên m£t nß¾c. Toàn thân bóng nhçy, ðôi s×ng vút cao, mõm th· phì phì, con trâu phi trên m£t nß¾c nhß phi trên cÕn. Con trâu phì b÷t, nß¾c dãi cüa nó tña nhß trÑng cá. Nªu ai may m¡n h¾p ðßþc b÷t ¤y s¨ có sÑc lñc phi th߶ng, b½i l£n dß¾i nß¾c giöi nhß tôm cá.
T¤t cä nhæng ði«u nhß thª ð¯i v¾i tu±i th½ cüa tôi có sÑc lôi cu¯n lÕ kì. Thâm tâm, tôi vçn ß¾c mong nhìn th¤y con trâu, biªt ðâu tôi chÆng ðßþc hß·ng ði«u kì di®u ? H cÑ ch§p t¯i là tôi bö nhà ra ði, m£c k® sách v· và nhæng l¶i khuyên cüa m©. Tôi xu¯ng bªn ðò, nån nï nhæng ng߶i ði ðánh cá mòi ð¬ giúp không công cho h÷. Th߶ng tôi phäi vã b÷t mép m¾i có mµt ng߶i nào ð¤y thß½ng hÕi cho tôi ng°i ghé lên thuy«n.
-- Chï qua bªn C¯c thôi nhá ! -- Ông chü hào hi®p cüa tôi m£c cä -- Th¢ng ngu nhß chó, tr¶i rét thª này v« mà n¢m ±. Mày ð¸nh h÷c ðánh cá mòi ð¬ làm gì thª ?
-- Nó ð¸nh l¾n lên l§p hþp tác xã ! -- Mµt gã béo lÆn và ðen trùi trûi · chiªc thuy«n bên mïm c߶i thâm hi¬m. -- Giêsuma ! Ông lõi ðã sành ði ðánh cá ðêm thì ta chï còn xß½ng cá mà ån thôi ð¤y !
-- Quång nó xu¯ng sông cho Hà Bá b¡t ! -- Mµt gã nào ð¤y håm d÷a, thuy«n gã lß¾t qua và gã dùng mái chào thúc vào s߶n tôi ðau ðiªng.
-- Ông cho nó ði xúi cä më cá ðêm nay là ån ðòn ð¤y ! -- Mµt lão m¡t chµt g¥m g×, lão gi½ mái chèo chÆng có vë gì là ðùa bÞn cä.
-- Thôi mày xu¯ng ði ! -- Ông chü cüa tôi h¯t hoäng -- Cái lão trùm Th¸nh không ðûa v¾i lão ðßþc ðâu !
-- Cháu xin bác... Tôi rên rï -- Bác bäo cho cháu ðªn cu¯i bªn C¯c c½ mà !
-- C¯c v¾i cò gì... -- Ông chü cüa tôi lái thuy«n vào b¶, nØa nhß bñc bµi nØa nhß ngßþng ng¸u -- Mày chï m¾i ng°i mà nß¾c tràn cä vào thuy«n, ðªn cu¯i bªn C¯c thì tao xu¯ng dß¾i ðáy sông v¾i Hà Bá à ?
Tôi lµi xu¯ng thuy«n nhìn theo, nß¾c m¡t ràn røa. Có con cá gì thúc vào giæa b÷ng chân tôi, tôi cäm th¤y cái vây cüa nó ðøng vào nh¶n nh¶n m«m mÕi.
Có l¥n tôi ðßþc chính gã béo lÆn và ðen trùi trûi cho ng°i lên thuy«n. Gã tên là Täo. Gã có ðôi m¡t l¶ ð¶ nhß là m¡t cá, mµt vªt s©o böng · bên má bên trái to b¢ng bàn tay làm m£t cüa gã biªn dÕng hÆn ði. Gã nói v¾i tôi b¢ng gi÷ng m«m mÕi và tr½n tu°n tuµt:
-- Tao cho chú mày lên thuy«n nhßng tao bäo gì phäi nghe ð¤y... H°i tao b¢ng tu±i chú mày tao cûng ði ðánh cá ðêm. Tao quång lß¾i xu¯ng dòng sông r°i ra sÑc kéo. Hôm ¤y mßa phùn rét rét là... Lß¾i n£ng nhß cùm. Tao nghî phen này phäi ðßþc mµt më cá l¾n... Khi tao kéo lß¾i lên thuy«n thì mày có biªt gì trong lß¾i hay không ? Mµt cái ð¥u lâu ng߶i chªt ! Tóc xõa rû rßþi vß¾ng nhæng sþi rong dài nhß giun ðûa. Cái ð¥u ngâm nß¾c trß½ng phình mõm nhß quä th¸ ! Máu bªt · hai l² mûi nh½m nh¾p nhß nß¾c dãi ng߶i... Tao ðøng tay vào hai hàm rång thì nó tøt ngay khöi lþi, nhæng cái chân rång ba nghÕnh dài b¢ng ð¯t tay dính ð¥y nhæng sþi dây ch¢ng bé nhß sþi chï... Hai m¡t cüa cái ð¥u lâu thô l¯ nhìn tao, hai cái con ngß½i t× t× ðùn khöi h¯c m¡t cÑ thª ph°ng ra nhß có ng߶i b½m không khí...
Tôi sþ tái ng߶i. Con thuy«n không ng߶i ði«u khi¬n quay tròn tÕo thành nhæng xoáy nß¾c nhö. Täo b±ng quát lên:
-- Chèo gì lÕ thª ? Ðã sþ vãi ðái ra qu¥n r°i hä ? -- Täo ðßa ngón tay chu¯i m¡m túm l¤y ngñc tôi -- Tôi xin m¶i ông cút khöi thuy«n ngay ! Ông · trên thuy«n r°i tôi lÕi kéo phäi ð¥u lâu ng߶i thì thôi tôi chªt !
Tôi khóc nÑc n·, lÕy van r¯i rít. Thuy«n cüa chúng tôi ðang · giæa sông, cây gÕo · phía bªn ðò trông xa nhß mµt bàn tay bé nhö nhi«u ngón khua lên b¥u tr¶i ðùng ðøc.
-- Nhäy xu¯ng ! Täo nhe hàm rång nh÷n ho¡t quát lên hung dæ -- Ông cho mái chèo vào gáy bây gi¶ !
Tôi tr߶n xu¯ng dß¾i dòng nß¾c và l£ng l¨ b½i, m¡t hß¾ng v« phía cây gÕo làm chu¦n. Täo cho thuy«n b½i ngßþc dòng, gi÷ng c߶i cüa gã r¶n trên m£t nß¾c:
-- B½i cho c¦n th§n ð¤y nhá ! Ch² ¤y là ch² ngày trß¾c tao kéo ðßþc ð¥u lâu ð¤y !
Tôi c¡n ch£t rång ð¬ khöi òa khóc. Trái tim nhö bé cüa tôi th¡t lÕi. Nß¾c chäy r¤t xiªt, tôi b²ng hi¬u ra nß¾c chäy bao gi¶ cûng xiªt, có ði«u phäi c¯ mà b½i cho ðªn ðßþc b¶...
Cûng có mµt l¥n tôi theo tr÷n v©n bu±i ðánh cá ðêm. L¥n ¤y tôi ng°i thuy«n cüa trùm Th¸nh. Lão già chµt m¡t này r¤t n±i tiªng vì nhæng câu chuy®n rùng rþn trong cuµc ð¶i mình. H°i trë lão t×ng ði lính cho Tây. Vþ lão có hai ðÑa con da tr¡ng m¡t xanh mûi lõ. Lão giªt th¢ng quan ba Tây ð¬ chiªm mø vþ. Nhæng vø trµm l¾n trµm nhö trên ph¯ ch¡c có dính líu ðªn lão vì cÑ thïnh thoäng œy ban lÕi g÷i lão giam ít ngày. Lão m· quán mì v¢n th¡n nhßng ng߶i ta ð°n lão dùng th¸t chuµt ðánh bä thÕch tín. Bát mì v¢n th¡n mang cho chó ån chó chªt. Ng߶i ån th¸t chó cûng lÕi chªt luôn. Quán m· nØa tháng thì lão d©p ti®m, lão ch¤t r½m vào trong quán r°i ð¯t ðùng ðùng. Có ng߶i k¬ r¢ng khi lØa b¯c cao thì · trong quán có con chuµt to b¢ng b¡p chân ng߶i phóng thÆng ra ngoài cÑ c߶i h«nh h®ch... Cái lão trùm Th¸nh khüng khiªp thª mà ð°ng ý cho tôi ði theo. Tôi trèo vào thuy«n mà run nhß r¨. Nhßng r°i chính ni«m say mê huy«n di®u ðã th¡ng trong tôi. Tôi b¡t ð¥u chèo và c¯ làm t¯t nhæng ði«u lão già sai bäo.
Lão già b¡t tôi lái thuy«n men theo b¶ sông bên l·. Thuy«n lão bö cách thuy«n khác ðªn nØa cây s¯. Tôi nhìn cách lão ði«u khi¬n con thuy«n và hi¬u ðây thñc là tay bþm già trong ngh« sông nß¾c... Lão biªt nhæng ch² thuy«n nên d×ng lÕi. Cûng có nhi«u khi lão n¢m hàng gi¶ nØa thÑc nØa ngü k® tôi xoay s·. Khoäng quá nØa ðêm lão tïnh nhß sáo và b²ng huyên thuyên ðü các thÑ chuy®n.
-- Cái ngh« ðánh cá là ngh« có s¾m b§c nh¤t -- Lão nói v¾i tôi -- Anh em ông thánh Simon trß¾c kia cûng ði ðánh cá. ÐÑc chúa Giêsu trông th¤y m¾i bäo h÷ r¢ng: "Các ông hãy ði theo tôi, tôi s¨ biªn ð±i các ông thành nhæng kë ðánh lß¾i ng߶i" -- Lão già rít h½i thu¯c lào r°i lÕi bu°n bu°n nói tiªp -- Hôm n÷ trên huy®n công an höi tao: "Ông làm ngh« gì ?" Tao bäo làm ngh« ðánh cá. H÷ c߶i lån lµn: "Ông ðánh lß¾i ng߶i thì có !" M© kiªp ! Hóa ra tao thành ông thánh Simon chÑ còn gì næa !
-- Trong các thÑ ngh« thì ngh« ån trµm là nhàn nhã nh¤t... Có l¥n tr¶i ðang mßa phùn, m¤y th¢ng ån sß½ng bên làng bäo tao: "Bác trùm Th¸nh này, bây gi¶ mà có th¸t chó ng°i ån thì thích !" Tao bäo: "Ъn nhà trùm Th¸nh mu¯n gì ðßþc n¤y !" Tao nói thª thôi, cûng lo th÷t dái... Chþt nh¾ ban chi«u nhà chánh t±ng Thi giªt chó... Thª là khoác áo ra ði, tao ðªn g¥n bªp th¤y mùi giä c¥y bøng ðã m×ng th¥m. Ngó lên nhà trên th¤y ðám t± tôm. Tao m¾i ðàng hoàng ði vào trong bªp nói v¾i ng߶i ·: "Th¸t chó ðßþc chßa ? Các cø ðang giøc cu¯ng lên trên nhà... T¡t ðèn ði ! Ь tôi l¤y cho các bác mµt bát ån th¥m dß¾i bªp r°i tôi bê n°i lên cho các cø !" Mi®ng nói tay làm... M¤y th¢ng gà m¶ chúi vào bát th¸t còn tao bê n°i cút thÆng !
Lão c߶i khùng khøc. Tôi nghe lão c߶i mà lòng cµn lên mµt n²i bÑc b¯i và chua xót lÕ. — phía doi cát bên sông v¥ng trång lßÞi li«m töa ánh sáng xanh m¶ äo. Gió th±i m½n man. Có con chim gì ån ðêm bay qua kêu r¤t th¯ng thiªt. M£t sông nhß rµng hÆn ra chÆng có bªn b¶ gì cä. Phía ð¢ng cây gÕo, nhæng tia sáng h°ng cüa bu±i ban mai b¡t ð¥u le lói...
Tôi höi trùm Th¸nh:
-- Bác ½i, thª chuy®n trâu ðen có thñc hay không ?
Trùm Th¸nh b§t c߶i, lão ngä ng߶i ra sau lái, tia sáng t× trong h¯c con m¡t lành nhay nháy:
-- Tao ðã ðánh cá trên khúc sông này sáu chøc nåm tr¶i. Tao thuµc t×ng lu°ng lÕch mµt... Chuy®n con trâu ðen chï là chuy®n ð°n nhäm nhí... Mày hãy tin tao, · bªn C¯c này thì chuy®n giªt ng߶i ån cß¾p có thñc, ngoÕi tình có thñc, c¶ bÕc có thñc, còn chuy®n trâu ðen là giä.
Tôi lên mµt tiªng th· dài. Con thuy«n b°ng b«nh trôi xuôi.
Mµt lát, thuy«n cüa chúng tôi tìm cách vòng ra tim sông. Nhæng con thuy«n khác cøm d¥n mµt ch², tiªng gõ lanh canh vang trên m£t nß¾c nghe r¤t rµn ràng. Trùm Th¸nh b±ng nhiên ch°m d§y, gi÷ng lão lÕc ði r¤t lÕ:
-- Lu°ng cá !
Nhæng con thuy«n khác cûng ðã phát hi®n ra ðßþc lu°ng cá. Mµt cu¯c giành gi§t din ra, tiªng lß¾i ném xu¯ng m£t sông rào rào. Thuy«n cüa chúng tôi b¸ k©p giæa nhæng thuy«n khác, không sao tung lß¾i ra ðßþc. Trùm Th¸nh làu bàu chß·i rüa. Lão ði«u khi¬n thuy«n v÷t lên làm tôi ngã ngØa. Tôi ð¸nh ng°i d§y thì thuy«n chòng chành l§t nghiêng h¤t tôi xu¯ng nß¾c. Tôi không hi¬u ngay ðßþc tình thª mình. Nß¾c s£t vào mi®ng khiªn tôi ngh©t th·. Mµt n²i hoäng h¯t lÕnh bu¯t lß¾t trong tim óc. Tôi gào th¤t thanh kêu cÑu. Chân tôi cÑng ð¶, ðau bu¯t lÕ lùng. Tôi chìm xu¯ng nß¾c. Tôi b²ng hoäng sþ ðiên cu°ng vì nh¾ nhæng ng߶i ðánh cá có l® không cÑu nhæng ai chªt ðu¯i... Tôi mê l¸m ði, th¤p thoáng nghe có tiªng ai nhß ðang tâm sñ v¾i mình:
-- Nåm nay Hà Bá chßa b¡t ng߶i nào !
Tiªng mµt phø næ th¤t thanh. Tôi ng¤t l¸m ði, th¤y cä b¥u tr¶i s§p xu¯ng...
Khi tôi tïnh d§y, tôi th¤y mình n¢m trên con ðò ngang. Ng°i bên cÕnh tôi là mµt phø næ khån trùm kín m£t. Ðôi m¡t to ðen nhìn tôi m×ng rÞ:
-- Thª là tïnh r°i... Em ån mµt tí cháo nhé ?
Tôi c¯ nhöm d§y, bøng dÕ tr¯ng r²ng và ðau c°n cào, chân tay tôi run b¥n b§t. Tôi ðón bát cháo cá nóng mà c¥m không væng.
-- Ь ch¸ bón cho -- Ng߶i phø næ nói d¸u dàng -- Ch¸ tß·ng em chªt. Chân tay em cÑng ð¶ ra... Lão Täo d¯c trong bøng em ðªn nØa vÕi nß¾c. Em là li«u l¡m ! Ði ðánh cá ðêm v¾i lão trùm Th¸nh có ngày chªt toi m¤t xác !
-- Ch¸ cÑu em à ? -- Tôi höi.
-- »... Ch¸ nghe tiªng em kêu cÑu.
-- B÷n ðánh cá ðêm ác l¡m ch¸ Õ -- Tôi bu°n r¥u nói -- H÷ nghe th¤y em kêu cÑu mà cÑ l¶ ði...
-- Ð×ng trách h÷ thª -- Ng߶i phø næ an üi tôi, gi÷ng nói ngân nga nhß hát -- Có ai yêu thß½ng h÷ ðâu... H÷ ðói mà ngu muµi l¡m...
Tôi ngÕc nhiên nghe l¶i ch¸, chßa ai ði nói v¾i tôi nhæng ði«u nhß thª. Bu±i sáng hôm ¤y tr¶i ð©p tuy®t v¶i. Mùa ðông th߶ng có nhæng ngày n¡ng ¤m tß½ng tñ thª này: m£t tr¶i hào phóng träi trên m£t ð¤t t¤t cä hào quang rñc rÞ cüa mình. Tr¶i xanh ngån ng¡t, mµt làn gió th±i làm nhæng hÕt cát trên thuy«n xoáy thành l¯c nhö. — bên kia sông có tiªng ai hát mµt bài r¤t lÕ, tiªng hát th§t bu°n:
Thª là t× ¤y tôi quen ch¸ Th¡m. Ch¸ Th¡m nhà trong bªn C¯c. Nhà ch¸ nghèo l¡m. Su¯t ngày ch¸ · trên con ðò ngang, mµt t¤m khån vuông ðen trùm m£t.
Có l¥n tôi höi ch¸ Th¡m v« chuy®n trâu ðen. Ch¸ bäo:
-- Trâu ðen có thñc ! Nó · dß¾i nß¾c. Khi nó lên b¶ là nó mang cho ng߶i ta sÑc mÕnh... Nhßng nhìn th¤y nó, ðßþc nó ban ði«u kì di®u phäi là ng߶i t¯t.
Tôi tin l¶i ch¸. Lòng tôi vçn h¢ng ¤p ü trông th¤y ði«u kì di®u ¤y.
-- Con ng߶i ta tåm t¯i l¡m... -- Ch¸ nói v¾i tôi khi hai ch¸ em ng°i trên mûi ðò ch¶ khách sang sông. -- Con ng߶i vô tâm nhi«u nhß bøi b£m trên ð߶ng...
Tôi nghe ch¸ nói, m¡t ngó nhìn nhæng bông gÕo, thïnh thoäng lÕi kh¨ khàng buông nhæng cánh ðö th¡m trên bãi cát ß¾t.
Tôi thiu thiu ngü, vång vÆng l¶i ch¸ ðang k¬ thü thï sñ tích các thánh trên nß¾c Thiên Ðàng:
-- Ngày xØa ngày xßa · xÑ Jêruxalem có mµt con ng߶i...
Mùa hè nåm ¤y nhà tôi chuy¬n v« thành ph¯. Thª là tôi xa bªn C¯c, xa ch¸ Th¡m. Khi tôi ra ði, ch¸ Th¡m g÷i tôi xu¯ng ðò cho ån cháo cá. Tôi cûng không ng¶ ðó là bát cháo cá mòi cu¯i cùng tôi ån trong th¶i trai trë. Mµt cuµc s¯ng m¾i m· òa ra trß¾c m£t tôi. Thành ph¯ cûng bán cá mòi nhßng là thÑ cá ðã ðßþc ß¾p khô, rút ruµt.
Tôi cûng chÆng biªt tôi hòa cùng v¾i nh¸p s¯ng thành ph¯ t× khi nào næa. Tôi l¾n d¥n lên, håm h· ðu±i theo bao ði«u phù du. Kï ni®m v« mùa cá mòi và chuy®n trâu ðen trong th¶i th½ ¤u cüa tôi phai nhÕt d¥n ði.
Nåm ngoái, b²ng nhiên tôi có d¸p tr· v« qua bªn C¯c. Bây gi¶ tôi ðã trß·ng thành. Tôi làm công chÑc · s·, l¤y vþ, ðë mµt ðàn con ðông ðúc. Cuµc s¯ng trß·ng giä no ðü bao b÷c l¤y tôi. Có l¨ tôi cûng chÆng có gì phàn nàn cuµc s¯ng. ¿¾c m½ tu±i trë nh߶ng ch² cho bao nhu c¥u thiªt thñc.
Bªn C¯c vçn h®t nhß xßa. Cá mòi ph½i tr¡ng trên b¶. Bªn ðò r¤t ít nhæng ng߶i qua lÕi. Cây gÕo vçn ðÑng cô ð½n ch¯n cû, màu hoa rñc ðö xao xuyªn b°n ch°n. Tôi bß¾c xu¯ng ðò mà lòng b°i h°i khôn tä.
Trên ðò, mµt bà cø già ðang ng°i tß lñ. Tôi bß¾c lÕi g¥n kh¨ höi:
-- Cø ½i, ch¸ Th¡m lái ðò còn · ðây không ?
-- Th¡m ß ? -- Bà cø thoáng ð²i ngÕc nhiên. Tôi ðÑng l£ng ng߶i khi nh§n ra con ðò cû. Kï ni®m ¤u th½ b²ng vøt hi®n v«.
-- Ông quen nhà Th¡m ß ông ? -- Bà cø höi tôi, gi÷ng nói ngh©n ngào -- Bao nhiêu nåm nay chÆng h« có ai höi thåm nhà Th¡m... Nhà Th¡m chªt ðu¯i hai chøc nåm r°i !
Tôi òa lên khóc nÑc n·. Xung quanh sông nß¾c nhòa ði. Bà cø lái ðò vçn ðang r¥u r¥u k¬ l¬:
-- Kh¯n nÕn ! Nhà Th¡m cÑu ðßþc bao nhiêu ng߶i · khúc sông này... Thª mà cu¯i cùng nó lÕi chªt ðu¯i mà không ai cÑu...
Bên sông lÕi vÆng tiªng hát thu· nào tê tái:
Tôi mu¯n gào lên chua xót. Tôi b²ng nhiên th¤y cuµc s¯ng hi®n gi¶ cüa tôi vô nghîa xiªt bao. Con trâu ðen, con trâu ðen trong th¶i th½ ¤u cüa tôi nay · ðâu r°i ?
Bên sông có tiªng ai g÷i ðªn là ráo riªt:
-- Ðò ½i... ½i ðò ! Ðò ½i ! ´i ðò !
|
