Hoa Muµn
-- Phan Th¸ Vàng Anh
Hoa Muµn
-- Phan Th¸ Vàng Anh
1.
hæng v߶n xung quanh,
mai ðã b¡t ð¥u trøi lá.
Ngày nào, chú Täo cûng cái qu¥n so÷c ðen l½ lØng,
áo may-ô thüng l² ch², ð¥u ðµi cái nón kªt ðö,
len löi giæa nhæng hành cây höi sang: "Bên ¤y chßa
nh£t lá à?". Chßa ai nh£t lá mai cä. Trong v߶n, mai
vçn r§m r¸t, không ai ränh mà làm vi®c ¤y, g¥n
cu¯i nåm, bà cø lÕi ðßþc m¶i ði tïnh ch½i,
nhæng ng߶i trë còn lÕi trong nhà ðùn ð¦y nhau,
ai cûng ngÕi, ai cûng c¯ cho r¢ng ng߶i ta chï bày
v¨, chÑ cÑ thØ không nh£t xem, nó có n· không?
N· quá ði chÑ!
R°i mµt ng߶i nh¾ ra, bäo "– nåm nay không có chú nhö nào ðªn nh£t lá giùm nhï?". — nhà, không c¥n quy ß¾c, cÑ ai lân la tán tïnh HÕc ð«u ðßþc g÷i là "chú nhö", có chú ðªn r°i ði luôn, có chú lai rai lâu lâu ðäo qua mµt l¥n r°i biªn m¤t, m²i chú ð¬ lÕi mµt vài kÖ ni®m trong nhà, trong v߶n, trong cái trÕi gà lþp lá d×a møc nát. Ðó là nhæng cái ghª con ðóng vuông vÑc ð¥y ðinh; nhæng cành cây b¸ bë qu£t, u¯n cong, c¯ v£n theo hình con lân, con phøng; là h® th¯ng máng ån cho gà, dùng không biªt bao gi¶ m¾i höng... M÷i ng߶i vçn ðùa, höi: "HÕc! Mày có nh¾ th¢ng nào làm vi®c nào không?". HÕc vêu m£t c߶i: "Nh¾ chÑ, tôi ghi s± hªt mà!". M÷i ng߶i c߶i ðe: "C¦n th§n! Mµt trong nhæng th¢ng ¤y mà v¾ ðßþc cu¯n s± thì mày kh¯n!"
...– ðúng r°i, m¤y nåm nay chÆng có ai ðªn nh£t lá mai cho HÕc. Tuyªn l¤y vþ. Nh§t xu¤t cänh. ChÑc cách ðây m¤y hôm th¤y chÕy xe vèo vèo ngoài ngã ba, ch· mµt ðÑa con gái bé nhß cái k©o, không ôm iªc gì cä nhßng nhìn thì biªt ngay là b° b¸ch. Ðó là nhæng "chú nhö" nåm xßa, tay låm låm kéo, ðÑng chông chênh trên cái ghª g², hay khom lßng giæa nhæng tàn mai già, nh£t lá. Lá mai xÕm màu r½i ð¥y g¯c, h÷ lÕi nghî ra vi®c quét v߶n. HÕc lúc tña g¯c mít, lúc ði quanh chú nhö, nói chuy®n "ngø ngôn", ðôi khi bu°n c߶i, th¤y hình nhß ðã nói nhæng câu thª này, cûng trong tiªng ch±i lÕt xÕt quét v߶n, vào nåm ngoái, v¾i ng߶i nåm ngoái. R°i v«, n¤n ná · c±ng, h©n Tªt nh¾ ðªn coi mai n·, à trß¾c Tªt chÑ, ð¬ còn ch· ði chþ. Nåm nào HÕc cûng phäi giäng giäi vi®c ði chþ Tªt cho mµt ng߶i nào ð¤y, anh ch¸ trong nhà lÕi c߶i: "Ng߶i vô duyên, không giæ ai ðßþc quá mµt nåm!".
2.
¯t cuµc, cä ðám ng߶i trë tu±i trong nhà v×a
quyªt ð¸nh v× c߶i láu cá: "Khöi, thØ mµt nåm
không nh£t lá, biªt ðâu hoa ra lác ðác lÕi chÆng ð©p
h½n?". H÷ vùi ð¥u vào mua s¡m, may cho nhanh m¤y bµ
qu¥n áo Tªt. Hai mß½i tám Tªt bà cø m¾i v«, ðÑng
l÷t thöm giæa nhæng b¸ cói, giö cß¾c, trë con trong
nhà ùa ra, mi®ng hét, tay xách, ng߶i l¾n cûng ùa ra,
c߶i: "Tªt v« r°i!". Bà cø nhìn khoäng v߶n còn r§m
r¸t lá mai, l¡c ð¥u: "Chúng mày ðáng sþ th§t!" . Cä lû
lÕi c߶i.
Mùng Mµt, mùng hai Tªt, không có mai, HÕc th¤y Tªt gi¯ng nhß mµt ngày chü nh§t, nhß nhà ai giàu có làm ðám cß¾i ð¯t pháo th§t nhi«u. Mµt ng߶i nói: "Mày ð×ng có ð± th×a! Cái hoa mai quê mùa ¤y vi®c gì làm mày m¤t Tªt", r°i ng§m mi®ng ngay, nhìn HÕc nhß mu¯n nói: "ChÆng qua nåm nay không th¢ng nào ðªn næa mà thôi!". HÕc cûng chï c߶i, vào nhà n¢m, lôi m¤y t¶ báo Xuân ra xem mà th¤y bu°n rû rßþi: "Nåm nay mình ðã bao nhiêu tu±i? Vì sao nhæng ngày l Tªt mình luôn phäi n¢m nhà?".
Mµt ðÑa cháu trèo lên gi߶ng, moi móc t× trong túi ra mµt ð¯ng hÕt dßa và mµt n¡m phong bao ra ðªm lÕi. HÕc c߶`i: " Dì th¤y con ðªm phäi ðªn chøc l¥n chÑ không ít!". Cô nghî: "Ngày xßa mình cûng nhß thª này" r°i l½ m½ ngü m¤t.
3.
÷i ng߶i kêu lên ngán ng¦m: "Hªt Tªt!". R°i v£n
ð°ng h° báo thÑc, d§y s¾m ði làm tr· lÕi. Bây
gi¶ bà cø m¾i ði nh£t lá mai ðßþc, løi cøi t× g¯c
này qua g¯c khác, thïnh thoäng pháo sót l©t ð©t ðâu ðó
trong xóm nhö. HÕc ði quanh m©: "Chi v§y?". Bà cø móm
mém c߶i: "Tµi nghi®p, nh£t ð¬ nó n·!".
Mai n·. Mµt chi«u kia, nhß ðã h©n, mµt cô bÕn dçn ông anh h÷ ðªn nhà HÕc, gØi anh ta lÕi bäo: "Ra chþ mµt chút" r°i phóng xe ði m¤t, lÕi bö nhö: "Ông ðàng hoàng l¡m ðó!". Anh ta lù khù, tay khß khß giæ cái mû vàng nhß cü ngh®, ch§m chÕp, mãi m¾i c·i ðßþc xång-ðan ð¬ vào nhà. HÕc cau mày: "Khi mình còn trë, cÞ này ð×ng hòng bò ðªn g¥n!". R°i ðau ð¾n nghî: "Sao mình cay ð¡ng thª này!".
...H÷ ng°i mµt lúc lâu, có tám trang báo gi· qua gi· lÕi, chÆng ð÷c ðßþc tin gì. Cûng không biªt nói chuy®n gì. HÕc rü: "Ra v߶n xem mai ch½i!". H÷ ði qua nhæng góc v߶n, n½i khoäng mµt chøc cây mai bung ra ð£c k¸t nhæng hoa vàng n· muµn. HÕc nghî: "Có mai r°i ð¤y, mà vçn không thành Tªt!". Hai ng߶i khoanh tay bß¾c, chï có tiªng lá mai lÕt xÕt dß¾i chân. H÷ vçn không biªt nói gì, nghiêm trang nhß giám khäo hµi hoa Xuân... Và n¡ng chi«u t¡t d¥n, nhß mµt däi voan cû v¡t trên ng÷n cây, nhþt nhÕt...
Truy®n ng¡n này ðßþc trao giäi nh¤t (ð°ng hÕng v¾i
Ð߶ng Tång cüa Trß½ng Qu¯c Dûng
trong cuµc thi truy®n
r¤t ng¡n (không quá 1000 chæ) do bán nguy®t san
Thª Gi¾i M¾i t± chÑc nåm 1994.
L¶i bàn cüa Nguyên Ng÷c:
Ð÷c xong Hoa Muµn, thú th§t tôi ðã làm mµt công vi®c l¦m c¦m: tï m¦n ðªm xem truy®n có quá 1000 âm tiªt, có phÕm quy cuµc thi không?
B·i vì chÆng h« có cäm giác c¯ gò trong khuôn kh± ch§t cÑng quy ð¸nh. Trái lÕi cÑ thong dong, ðüng ðïnh nhß không. Câu vån cÑ tr tràng, th§m chí c¯ tình l߶i biªng lê thê næa. B¯ cøc c¯ tình lu¦n qu¦n, tÕo cho truy®n mµt không khí m®t möi, bu°n chán, lÞ làng, phi lý, bª t¡c... Ðúng nhß cuµc ð¶i cái cô HÕc n÷ v§y. Và sñ lu¦n qu¦n ðó lan sang cä ta, ng߶i ð÷c: biªt làm gì ðây, có th¬ làm gì ðây cho nhæng s¯ ph§n tr¾ trêu thª này?... Cái ðau ð¾n không kêu lên ðßþc, chÆng có lý do gì ð¬ mà kêu, mà kêu thì ai nghe, ai thèm nghe. Mà có nghe thì giäi quyªt ðßþc gì?
T¤t cä nhæng ði«u "ghê g¾m" nhß v§y mà thong dong viªt ðßþc dß¾i 1000 chæ! Vì sao thª nhï?
Có l¨ vì ng߶i viªt cñc tinh. Các chi tiªt cñc ð¡t, chi tiªt nào cûng là ðïnh cao cüa sñ ngán ng¦m, chán ch߶ng, vô nghîa: kÖ ni®m các "chú nhö ð¬ lÕi là nhæng ghª con vuông vÑc ðóng ð¥y ðinh", là "h® th¯ng máng ån cho gà, dùng không biªt ðªn khi nào m¾i höng"; câu höi: "HÕc! Mày có nh¾ th¢ng nào làm vi®c nào không?"; Tªt thì "gi¯ng nhß mµt ngày chü nh§t, nhß nhà ai giàu làm ðám cß¾i ð¯t pháo nhi«u"; "Hªt Tªt! R°i v£n ð°ng h° báo thÑc, d§y s¾m, ði làm tr· lÕi"; bà cø thì l¡c ð¥u: "Chúng mày ðáng sþ th§t!"...
Tôi có cäm giác nhß b²ng chþt hi¬u ra ðßþc mµt ði«u: thì ra cuµc ð¶i là nhß v§y ðó, cuµc ð¶i là g°m nhæng chi tiªt, vô s¯ chi tiªt ðÑng cÕnh nhau, n¯i tiªp nhau. Và khi t¤t cä nhæng chi tiªt ðó nhàm chán thì cuµc ð¶i s¨ nhàm chán, vô nghîa.
Và cái kªt quä cüa truy®n m¾i ghê g¾m: ng߶i ta gi¾i thi®u cho HÕc mµt ng߶i ðàn ông. Anh ta ðªn lù khù, chÆng biªt nói gì, chÆng có gì ð¬ nói; cu¯i cùng, HÕc rü ra v߶n xem mai ch½i, h÷ ði "hai ng߶i khoanh tay bß¾c, chï có tiªng lá mai lÕt xÕt dß¾i chân, h÷ vçn không biªt nói gì, nghiêm trang nhß giám khäo hµi hoa Xuân...".
Tr¶i ½i, cuµc s¯ng thª này thì chªt m¤t!
Hoa muµn, l£ng l¨, hi«n lành thª, mà lÕi là mµt tiªng kêu thét th¯ng thiªt, càng th¯ng thiªt vì ngh©n t¡c, ch¯ng lÕi sñ nhàm chán, vô v¸ cüa cuµc ð¶i.
Tài Li®u Tham Khäo:
