• Lê Ng†c Hân là con vua Lê Hi‹n Tông và bà Chiêu Nghi NguyÍn ThÎ HuyŠn.

• Bà có nhan s¡c, thông minh, låi giÕi thÖ væn.

• Næm 1786, anh hùng "áo väi c© Çào" NguyÍn HuŒ ra B¡c v§i chiêu bài "phù Lê diŒt TrÎnh". Ng†c Hân vâng mŒnh vua cha k‰t duyên cùng NguyÍn HuŒ và theo ông vŠ ThuÆn Hóa.

• Næm 1788, NguyÍn HuŒ lên ngôi Hoàng ñ‰ trܧc khi ra B¡c lÀn thÙ ba Ç‹ diŒt quân Thanh, lÃy niên hiŒu Quang Trung, phong Ng†c Hân làm H»u Cung Hoàng HÆu.

• Næm 1789, sau khi Çåi th¡ng quân Thanh, NguyÍn HuŒ låi phong bà làm B¡c Cung Hoàng HÆu.

• Næm 1792, Quang Trung Hoàng ñ‰ Ƕt ng¶t bæng hà. Bà vi‰t T‰ Vua Quang Trung và Ai TÜ Vãn Ç‹ bày tÕ n‡i Çau kh° cùng c¿c cÛng nhÜ n‡i ti‰c thÜÖng vô hån cho ngÜ©i chÒng anh hùng v¡n sÓ.

• Tác phÄm Ai TÜ Vãn chÎu nhiŠu änh hܪng cûa bän dÎch Chinh Phø Ngâm cûa ñoàn ThÎ ñi‹m, nhÜng cÛng không hi‰m nh»ng Çoån, nh»ng câu tình š cäm Ƕng tha thi‰t, làm rung Ƕng lòng ngÜ©i.

• Có nhiŠu giä thuy‰t vŠ cái ch‰t cûa Ng†c Hân Hoàng HÆu, song thuy‰t Çáng tin cÆy nhÃt là bà mÃt vào næm 1799 tØ bài væn t‰ bà do Phan Huy ´ch vi‰t, có chép trong Dø Am Væn TÆp.

|