Ðêm nghe tiªng ªch bên tai
Gi§t mình còn tß·ng tiªng ai g÷i ðò...
Ðôi dòng ti¬u sØ
- Tr¥n Tª Xß½ng (1870-1907), hi®u V¸ Thành, là ng߶i
làng V¸ Xuyên, huy®n MÛ Lµc, tïnh Nam иnh.
Ông xu¤t thân t× mµt gia ðình thanh bÕch nhßng cûng có
vai vª · V¸ Xuyên.
- Ð߶ng khoa cØ cüa ông l§n ð§n: ði thi t× nåm 15 tu±i
nhßng höng hoài, mãi t¾i nåm 24 tu±i (1894) m¾i ð±
Tú Tài. Sau ðó ông lÕi trßþt CØ Nhân 5 khoa li«n.
- Nhà nghèo, con ðông, ngh« dÕy h÷c lÕi b¤p bênh
trong th¶i kÏ Nho H÷c suy tàn xu¯ng d¯c, ông chï còn
biªt trông c§y vào bà vþ ðäm ðang ``quanh nåm buôn
bán · mom sông''.
- Trong lúc ðang còn b¸ ám änh b·i c½n mµng khoa cØ,
ông ðµt ngµt qua ð¶i nåm 1907 lúc m¾i 37 tu±i.
- Tác ph¦m ông ð¬ lÕi g°m
nhi«u th¬ loÕi -- th½, phú, câu ð¯i, hát nói ... --
ph¥n l¾n ð«u b¢ng chæ Nôm.
- Nªu nhß các cuµc nµi chiªn tàn kh¯c th¶i Lê mÕt
Nguyn s½ ðã sän sinh nhæng Nguyn Du, Уng Tr¥n Côn,
Nguyn Gia Thi«u... thì v§n m®nh ð¤t nß¾c long ðong th¶i
thuµc Pháp cu¯i thª kÖ XIX ð¥u thª kÖ XX ðã kh½i
thông thi tÑ cho Tú Xß½ng.
Th½ vån ông giän d¸, bình dân, nhßng tñ nhiên và
linh hoÕt. Nhi«u sáng tác trình bày tâm sñ ðau ð¾n,
xót xa; ho£c mïa mai, ngÕo ð¶i mµt cách chua chát, cay
ðµc; ho£c gØi g¤m t¤m lòng yêu nß¾c thß½ng nòi
mµt cách kín ðáo và sâu s¡c.
Tài li®u tham khäo:
- Vi®t Vån еc Bän, Ðàm Xuân Thi«u & Tr¥n Tr÷ng San
- Ngh® Thu§t Trào Phúng Và Nø C߶i Trong Thi Vån
Vi®t Nam, Hoàng Tr÷ng Thßþc
- Vån H÷c Vi®t Nam NØa Cu¯i Thª KÖ XIX, Nguyn Lµc
- Tìm Hi¬u Ngh® Thu§t Th½ Vi®t Nam, Nguyn Hßng
Qu¯c
- Vi®t Nam Vån H÷c SØ Yªu, Dß½ng Quäng Hàm
Thi tuy¬n:
Chúc Tªt
Sông L¤p
Ði Thi Tñ V¸nh -- Thi Höng -- Khoa Thi
Than Cùng
Gi¶i Nñc M£c Áo Bông
Nh¾ Ng߶i Xa
M¤t Ô