Phong KiŠu Då Båc
Trên Çây là bài Phong KiŠu Då Båc cûa thi sï
TrÜÖng K‰
Ç©i ñÜ©ng (th‰ k› thÙ VIII). CuÓn "ThÖ ñÜ©ng" cûa
TrÀn Tr†ng San có ghi låi có m¶t truyŠn thuy‰t khá
lãng mån vŠ
bài này. M¶t Çêm træng, sÜ cø trø trì chùa Hàn San, cäm
hÙng nghï ra hai câu thÖ :
SÖ tam sÖ tÙ nguyŒt mông lung
Bán t¿ ngân câu bán t¿ cung
Thao thÙc mãi trong phòng mà sÜ cø không nghï ra hai câu
ti‰p. T¿ nhiên có ti‰ng gõ cºa. Thì ra là chú ti‹u cÛng tr¢n tr†c vì 2 câu thÖ mình m§i nghï ra:
NhÃt phi‰n ng†c hÒ phân lÜ«ng Çoån
Bán trÀm thûy Ç‹ bán phù không
nhÜng cÛng không làm ti‰p ÇÜ®c và xin thÀy giúp. Nghe xong,
sÜ cø mØng quá, quì xuÓng tå PhÆt. Vì quä thÆt 2 câu thÖ
cûa chú ti‹u æn kh§p v§i 2 câu cûa sÜ cø, thành bài tÙ
tuyŒt mà TrÀn Tr†ng San Çã dÎch nhÜ sau:
MÒng ba, mÒng bÓn, træng m©
Nºa dÜ©ng móc båc nºa nhÜ cung tr©i
M¶t bình ng†c tr¡ng chia hai
Nºa chìm Çáy nܧc nºa cài tØng không
Làm xong bài thÖ này lúc nºa Çêm, sÜ cø bäo chú ti‹u Çánh
chuông tå Ön PhÆt. Tình c© Çêm hôm Çó trên thuyŠn, thi sï
TrÜÖng K‰ cÛng không ngû ÇÜ®c vì không nghï ÇÜ®c câu
ti‰p cho hai câu :"NguyŒt låc ô ÇŠ...". T¿ nhiên
chuông chùa
Hàn San Ç° ljn, g®i hÙng cho thi nhân hoàn tÃt bài Phong
KiŠu Då Båc:
Quå kêu, træng lÄn sÜÖng tr©i
BuÒn hiu giÃc ngû lºa chài, b‰n phong
ñêm Cô Tô v£ng ti‰ng chuông
Chùa Hàn San ljn thuyŠn sông Phong KiŠu
Dï nhiên là nh»ng s¿ trùng h®p lå lùng trong truyŠn thuy‰t
này tÜÖng ÇÓi khó tin. H†c giä TrÀn Tr†ng Kim có m¶t quan
niŒm khác vŠ bài này. Trong cuÓn "ñÜ©ng Thi", cø vi‰t:
"Cô Tô thành là thành Tô Châu thu¶c tÌnh Giang Tô, gÀn
ThÜ®ng Häi, có m¶t con sông ra Çó tØ TrÜ©ng Giang. Trên
b© con sông Ãy có cái chùa tên g†i Hàn SÖn T¿, cách Tô
Châu Ƕ 10 d¥m Tàu, tÙc là 6,7 cây sÓ. Chùa Ãy thÃp
nhÕ, ch£ng có cái gì Ç¥c biŒt. Ÿ cái vÜ©n sau chùa có
cái gác chuông và cái chuông. Có lë thi nhân Ç©i ñÜ©ng
nghe ti‰ng chuông Çánh ª ch‡ Ãy. Cänh vÆt bi‰n thiên,
nay ngÜ©i du lÎch ljn Çây không thÃy cây phong Çâu cä,
vào chùa thì thÃy bài thÖ này do Khang H»u Vi Ç©i Thanh måt
vi‰t ra, ch» to ba, bÓn tÃc, kh¡c ª trên bia.
Bài thÖ này hay ª âm ÇiŒu, ít khi làm ÇÜ®c nhÜ th‰. Tä
tâm tình m¶t ngÜ©i khách xa, Çêm n¢m m¶t mình trên chi‰c
thuyŠn, nghe ti‰ng chuông chùa xa xa."
Sau næm 1946, cø TrÀn Tr†ng Kim Çã qua Trung QuÓc m¶t th©i
gian. Có lë cø Çã Çi qua chùa Hàn San trên ÇÜ©ng ljn
ThÜ®ng Häi, và Çã "b¿c d†c" vì thÃy cänh thÆt không phù
h®p v§i cänh trong tܪng tÜ®ng. Tuy nhiên cø vÅn cäm âm
ÇiŒu bài này mà dÎch theo th‹ løc bát :
Quå kêu, træng l¥n, sÜÖng rÖi
Lºa chài, cây bãi, ÇÓi ngÜ©i n¢m co
Con thuyŠn ÇÆu b‰n Cô Tô
Nºa Çêm nghe ti‰ng chuông chùa Hàn SÖn.
CÛng phäi nói thêm là bài Phong KiŠu Då Båc có "thûy" mà
không có "sÖn". Vùng Tô Châu rÃt b¢ng ph£ng, nên chùa Hàn
San n¢m gÀn b© sông. Hàn San chÌ là tên vÎ tæng sáng lÆp
chùa. Th©i Çi‹m cø TrÀn ljn vi‰ng chùa Hàn San là ngay
sau th‰ chi‰n thÙ hai, nên ch¡c cänh trí còn rÃt tiêu
ÇiŠu. Theo l©i m¶t ngÜ©i bån Trung QuÓc cûa tôi, quê
quán vùng ThÜ®ng Häi, thì nay khuôn viên chùa Hàn San Çã
ÇÜ®c trùng tu låi. Hàng næm ljn lúc Giao ThØa, phÆt tº
vùng Tô Châu vÅn tÆp trung gÀn chùa Hàn San d‹ nghe ti‰ng
chuông chùa. Hình nhÜ vào khoäng 10 th‰ k› trܧc, m¶t vÎ
tæng NhÆt Bän Çã ÇÜa chuông chùa Hàn San vŠ NhÆt, và
chính phû NhÆt m§i trao låi chuông này cho Trung QuÓc. Nên có
th‹ chuông chùa Hàn San bây gi© chính là chuông Çã g®i
hÙng cho TrÜÖng K‰ vào khoäng 12 th‰ k› trܧc.
Nói ljn dÎch thÖ ñÜ©ng, ta không th‹ quên Tän ñà. Sau
Çây là bän dÎch cûa ngÜ©i thi sï sông ñà núi Tän:
Træng tà ti‰ng quå kêu sÜÖng
Lºa chài cây b‰n sÀu vÜÖng giÃc hÒ
ThuyŠn ai ÇÆu b‰n Cô Tô
Nºa Çêm nghe ti‰ng chuông chùa Hàn San.
NhÜ th‰, tôi vÅn chÌ tìm ÇÜ®c 3 bài dÎch bài Phong KiŠu
Då Båc theo th‹ løc bát. Hy v†ng së có ngÜ©i tìm ÇÜ®c bän
dÎch theo th‹ thÃt ngôn luÆt. ñ‹ tåm chÃm dÙt bài này,
tôi xin Çæng bän dÎch ti‰ng Anh cûa Witter Bynner (trích tØ
cuÓn Three Hundred Poems of the Tang Dynasty), m¥c dù bän dÎch
này có vài Çi‹m sai (câu 2, và chùa Hàn San không n¢m trên "Núi
Lånh") :
A night mooring near Maple Bridge
While I watch the moon go down, a crow craws through the frost
Under the shadows of maple trees a fisherman moves with his torch
And I hear, from beyond Su Chou, from the temple on Cold Mountain
Ringing for me, here in my boat, the midnight bell.
Ghi Thêm:
GÀn -dây hÖn, m¶t du khách ViŒt Nam Çã có dÎp ljn thæm
chùa Hàn San và Çã ghi låi cäm tܪng nhÜ sau (báo Ngày Nay
Minnesota, sÓ 137, 28/2/1995) :
"..Hàn SÖn không phäi là m¶t núi lånh, mà là tên m¶t vÎ
sÜ kiêm thi sï trø trì tåi ngôi chùa này, xây tØ th‰ k›
thÙ VII, sau có ÇÜ®c tu sºa låi. TÜ©ng chùa màu vàng áo
cà sa trên nŠn cây xanh, trông rÃt ÇËp khi ÇÙng nhìn tØ
trên chi‰c cÀu vÒng, cÀu Phong KiŠu, tuy r¢ng hiŒn nay
không còn cây phong nào bên cÀu, mà chÌ còn hai hàng cây phong
hai bên con ÇÜ©ng nhÕ dÅn t§i cÀu này..."
Courtesy anh
NguyÍn TrÜ©ng Lâm.
Cách Çây ít lâu tôi có ÇÜ®c džc m¶t bài vi‰t vŠ
"Phong KiŠu då båc", nhÜng không còn nh§ chính xác. Theo
tác giä bài vi‰t Çó, ông ta ljn thæm chùa Hàn San và
ÇÜ®c sÜ cø cûa chùa giäi thích vŠ bài thÖ này. Và
theo nhÜ vÆy, hai câu thÖ ÇÀu phäi vi‰t là :
NguyŒt låc Ô ñŠ sÜÖng mãn thiên
Giang phong, ngÜ hÕa ÇÓi SÀu Miên
có nghïa là:
Træng l¥n sau thôn Ô ñŠ, sÜÖng kín tr©i
Cây phong bên sông, lºa thuyŠn chài, ÇÓi
v§i núi SÀu Miên
Ÿ phía ngoài thành Cô Tô, gÀn chùa Hàn San, có thôn Ô ñŠ,
và núi SÀu Miên. Ch» Hán Çã gây ra không bi‰t bao nhiêu
trÜ©ng h®p nhÀm lÅn r¡c rÓi gi»a danh tØ và danh tØ
riêng, v§i dÃu chÃm, phÄy ng¡t câu... Tuy nhiên, tôi vÅn
thích "ti‰ng quå kêu sÜÖng" hÖn.
Courtesy anh ñông A
|
