1275. Kha'ch du bo^~ng co' mo^.t ngu+o+`i,
Ky` Ta^m ho. Thu'c cu~ng no`i thu+ hu+o+ng.
Vo^'n ngu+o+`i huye^.n Ti'ch cha^u Thu+o+`ng,
Theo nghie^m ddu+o+`ng mo+? ngo^i ha`ng La^m Truy\.
Hoa kho^i mo^. tie^'ng Kie^`u nhi,
1280. Thie^'p ho^`ng ti`m dde^'n hu+o+ng khue^ gu+?i va`o\.
Tru+o+'ng to^ gia'p ma(.t hoa dda`o,
Ve? na`o cha(?ng ma(.n ne't na`o cha(ng u+a ?
Ha?i ddu+o+`ng mo+n mo+?n ca`nh to+,
Nga`y xua^n ca`ng gio' ca`ng mu+a ca`ng no^`ng.
1285. Nguye^.t hoa hoa nguye^.t na~o nu`ng,
DDe^m xua^n ai de^~ ca^`m lo`ng ddu+o+.c cha(ng ?
La. gi` thanh khi' le~ ha(`ng,
Mo^.t da^y mo^.t buo^.c ai gia(`ng cho ra\.
So+'m dda`o to^'i ma^.n la^n la,
1290. Tru+o+'c co`n tra(ng gio' sau ra dda' va`ng.

ca^u 1291 dde^'n 1306

Di.p dda^u may ma('n la. du+o+`ng,
La.i vu+`a ga(.p khoa?ng xua^n ddu+o+`ng la.i que^\.
Sinh ca`ng mo^.t ti?nh mu+o+`i me^,
Nga`y xua^n la('m lu'c ddi ve^` vo+'i xua^n.
1295. Khi gio' ga'c khi tra(ng sa^n,
Ba^`u tie^n chuo^'c ru+o+.u ca^u tha^`n no^'i tho+\.
Khi hu+o+ng so+'m khi tra` tru+a,
Ba`n va^y ddie^?m nu+o+'c ddu+o+`ng to+ ho.a dda`n.

Mie^.t ma`i trong cuo^.c truy hoan,
1300. Ca`ng quen thuo^.c ne^'t ca`ng dan di'u ti`nh.
La. cho ca'i so'ng khuynh tha`nh,
La`m cho ddo^? qua'n xie^u ddi`nh nhu+ cho+i\.
Thu'c sinh quen tho'i bo^'c ro+`i,
Tra(m nghi`n ddo^? mo^.t tra^.n cu+o+`i nhu+ kho^ng.
1305. Mu. ca`ng to^ lu.c chuo^'t ho^`ng,
Ma'u tham he^~ tha^'y ho+i ddo^`ng thi` me^\.

ca^u 1307 dde^'n 1322

Du+o+'i tra(ng quye^n dda~ go.i he`,
DDa^`u tu+o+`ng lu+?a lu+.u la^.p loe` dda^m bo^ng.
Buo^`ng the pha?i buo^?i thong dong,
1310. Thang lan ru? bu+'c tru+o+'ng ho^`ng ta^?m hoa\.
Ro~ ra`ng trong ngo.c tra('ng nga` !
Da`y da`y sa(~n ddu'c mo^.t to`a thie^n nhie^n.

Sinh ca`ng to? ne't ca`ng khen,
Ngu. ti`nh tay tha?o mo^.t thie^n lua^.t DDu+o+`ng.
1315. Na`ng ra(`ng:"Va^ng bie^'t lo`ng cha`ng.
"Lo+`i lo+`i cha^u ngo.c ha`ng ha`ng ga^'m the^u\.
"Hay he`n le~ cu~ng no^'i ddie^u,
"No^~i que^ nghi~ mo^.t hai ddie^`u ngang ngang.
"Lo`ng co`n gu+?i a'ng ma^y Va`ng.
1320. "Ho.a va^`n xin ha~y chi.u cha`ng ho^m nay\."
Ra(`ng: "Sao no'i la. lu`ng thay !
"Ca`nh kia cha(?ng pha?i co^.i na`y ma` ra ?"
Na`ng ca`ng u? ddo^.t thu ba,
DDoa.n tru+o+`ng lu'c a^'y nghi~ ma` buo^`n te^nh:
1325. "Thie^'p nhu+ hoa dda~ li`a ca`nh,
"Cha`ng nhu+ con bu+o+'m lu+o+.n va`nh ma` cho+i\.
"Chu'a xua^n dda`nh dda~ co' no+i,
"Va('n nga`y tho^i cho+' da`i lo+`i la`m chi\."
Sinh ra(ng: "Tu+` thuo+? tu+o+ng tri,
1330. "Ta^'m rie^ng rie^ng nhu+~ng na(.ng vi` nu+o+'c non.
"Tra(m na(m ti'nh cuo^.c vuo^ng tro`n,
"Pha?i do` cho dde^'n ngo.n nguo^`n la.ch so^ng."
Na`ng ra(`ng: "Muo^n ddo^.i o+n lo`ng.
"Chu't e be^n thu' be^n to`ng de^~ dda^u\.
1335. "Bi`nh Khang na^'n na' ba^'y la^u,
"Ye^u hoa ye^u ddu+o+.c mo^.t ma`u ddie^?m trang.
"Ro^`i ra la.t pha^'n phai hu+o+ng,
"Lo`ng kia giu+~ ddu+o+.c thu+o+`ng thu+o+`ng ma~i cha(ng ?
"Va? trong the^`m que^' cung tra(ng,
1340. "Chu? tru+o+ng dda`nh dda~ chi. Ha(`ng o+? trong.
"Ba^'y la^u kha(ng khi't da?i ddo^`ng,
"The^m ngu+o+`i ngu+o+`i cu~ng chia lo`ng rie^ng ta^y\.
"Ve? chi chu't pha^.n be`o ma^y,
"La`m cho be^? a'i khi dda^`y khi vo+i\.
1345. "Tra(m ddie^`u ngang ngu+?a vi` to^i,
"Tha^n sau ai chi.u to^.i tro+`i a^'y cho ?
"Nhu+ cha`ng co' vu+~ng tay co,
"Mu+o+`i pha^`n cu~ng dda('p ddie^'m cho mo^.t va`i\.
"The^' trong da^`u lo+'n ho+n ngoa`i,
1350. "Tru+o+c ha`m su+ tu+? gu+?i ngu+o+`i dda(`ng la\.
"Cu'i dda^`u luo^`n xuo^'ng ma'i nha`,
"Gia^'m chua la.i to^.i ba(ng ba lu+?a no^`ng.
"O+? tre^n co`n co' nha` tho^ng,
"Lu+o+.ng tre^n tro^ng xuo^'ng bie^'t lo`ng co' thu+o+ng?
1355. "Sa' chi lie^~u ngo~ hoa tu+o+`ng ?
"La^`u xanh la.i bo? ra phu+o+`ng la^u xanh.
"La.i ca`ng do+ da'ng da.i hi`nh,
"DDa`nh tha^n pha^.n thie^'p nga.i danh gia' cha`ng.
"Thu+o+ng sao cho ve.n thi` thu+o+ng.
1360. "Ti'nh sao cho tro.n mo.i ddu+o+`ng xin va^ng."
Sinh ra(`ng: "Hay no'i dde` chu+`ng !
"Lo`ng dda^y lo`ng dda^'y chu+a tu+`ng hay sao ?
"DDu+o+`ng xa cho+' nga.i Ngo^ La`o,
"Tra(m ddie^`u ha~y cu+' tro^ng va`o mo^.t ta\.
1365. "DDa~ ga^`n chi co' ddie^`u xa ?
"DDa' va`ng dda~ quye^'t phong ba cu~ng lie^`u\."
Cu`ng nhau ca(n da(.n dde^'n ddie^`u,
Chi? non the^` be^? na(.ng gieo dde^'n lo+`i\.
Ni? non dde^m nga('n ti`nh da`i,
1370. Ngoa`i hie^n tho? dda~ non ddoa`i nga^.m gu+o+ng.
Mu+o+.n ddie^`u tru'c vie^.n thu+`a lu+o+ng,
Ru+o+'c ve^` ha~y ta.m gia^'u na`ng mo^.t no+i\.
Chie^'n ho`a sa('p sa(~n hai ba`i,
Ca^.y tay tha^`y tho+. mu+o+.n ngu+o+`i do` la\.
1375. Ba('n tin dde^'n ma(.t Tu' ba`,
Thua co+ mu. cu~ng ca^`u ho`a da'm sao\.
Ro~ ra`ng cu?a da^~n tay trao,
Hoa`n lu+o+ng mo^.t thie^'p tha^n va`o cu+?a co^ng.
Co^ng tu+ ddo^i le~ dde^`u xong,
1380. Go't tie^n phu't dda~ thoa't vo`ng tra^`n ai\.
Mo^.t nha` sum ho.p tru'c mai,
Ca`ng sa^u nghi~a be^? ca`ng da`i ti`nh so^ng.
Hu+o+ng ca`ng ddu+o+.m lu+?a ca`ng no^`ng,
Ca`ng so^i ve? ngo.c ca`ng lo^`ng ma`u sen.

1385. Nu+?a na(m ho+i tie^'ng vu+`a quen,
Sa^n ngo^ ca`nh bie^'c dda~ chen la' va`ng.
Gia^.u thu vu+`a na?y gio` su+o+ng,
Go^'i ye^n dda~ tha^'y xua^n ddu+o+`ng dde^'n no+i\.
Phong lo^i no^?i tra^.n bo+`i bo+`i,
1390. Na(.ng lo`ng a(m a('p ti'nh ba`i pha^n chia\.
Quye^'t ngay bie^.n ba.ch mo^.t be^`,
Da.y cho ma' pha^'n la.i ve^` la^`u xanh.
Tha^'y lo+`i nghie^m hua^'n ra`nh ra`nh,
DDa'nh lie^`u sinh mo+'i la^'y ti`nh na`i ke^u\.
1395. Ra(`ng:"Con bie^'t to^.i dda~ nhie^`u,
"Da^~u ra(`ng sa^'m se't bu'a ri`u cu~ng cam.
"Tro't vi` tay dda~ nhu'ng cha`m,
"Da.i ro^`i co`n bie^'t kho^n la`m sao dda^y\.
"Cu`ng nhau va? tie^'ng mo^.t nga`y,
1400. "O^m ca^`m ai no+~ du+'t da^y cho dda`nh.
"Lu+o+.ng tre^n quye^'t cha(?ng thu+o+ng ti`nh,
"Ba.c dden tho^i co' tie^'c mi`nh la`m chi\."
Tha^'y lo+`i sa('t dda' tri tri,
So^'t gan o^ng mo+'i ca'o qui` cu+?a co^ng.
1405. DDa^'t ba(`ng no^?i so'ng ddu`ng ddu`ng,
Phu? ddu+o+`ng sai la' phie^'u ho^`ng tho^i tra\.
Cu`ng nhau theo go't sai nha,
Song song va`o tru+o+'c sa^n hoa la.y qui`.
Tro^ng le^n ma(.t sa('t dden si`,
1410. La^.p nghie^m tru+o+'c dda~ ra uy na(.ng lo+`i:
"Ga~ kia da.i ne^'t cho+i bo+`i,
"Ma` con ngu+o+`i the^' la` ngu+o+`i ddong ddu+a\.
"Tuo^`ng chi hoa tha?i hu+o+ng thu+`a,
"Mu+o+.n ma`u son pha^'n dda'nh lu+`a con dden.
1415. "Suy trong ti`nh tra.ng nguye^n ddo+n,
"Be^` na`o thi` cu~ng chu+a ye^n be^` na`o\.
"Phe'p co^ng chie^'u a'n lua^.n va`o\.
"Co' hai ddu+o+`ng a^'y muo^'n sao ma(.c mi`nh:
"Mo^.t la` cu+' phe'p gia hi`nh,
1420. "Hai la` la.i cu+' la^`u xanh pho' ve^`."
Na`ng ra(`ng: "DDa~ quye^'t mo^.t be^`,
"Nhe^.n na`y vu+o+ng la^'y to+ kia ma^'y la^`n !
"DDu.c trong tha^n cu~ng la` tha^n,
"Ye^'u tho+ va^ng chi.u tru+o+'c sa^n lo^i ddi`nh !"
1425. Da.y ra(`ng: "Cu+' phe'p gia hi`nh !"
Ba ca^y cha^.p la.i mo^.t ca`nh ma^~u ddo+n.
Pha^.n dda`nh chi da'm ke^u oan,
DDa`o hoen que.n ma' lie^~u tan ta'c ma`y\.

Mo^.t sa^n la^`m ca't dda~ dda^`y,
1430. Gu+o+ng lo+` nu+o+'c thu?y mai ga^`y vo'c su+o+ng.
Nghi~ ti`nh cha`ng Thu'c ma` thu+o+ng,
Ne?o xa tro^ng tha^'y lo`ng ca`ng xo't xa\.
Kho'c ra(`ng: "Oan kho^'c vi` ta !
"Co' nghe lo+`i tru+o+'c cha(?ng dda` lu.y sau\.
1435. "Ca.n lo`ng cha(?ng bie^'t nghi~ sa^u,
"DDe^? ai tra(ng tu?i hoa sa^`u vi` ai ?"
Phu? ddu+o+`ng nghe thoa?ng va`o tai,
DDo^.ng lo`ng la.i ga.n dde^'n lo+`i rie^ng ta^y\.
Su.t su`i cha`ng mo+'i thu+a ngay,
1440. DDa^`u dduo^i ke^? la.i su+. nga`y ca^`u tha^n:
"Na`ng dda` ti'nh he^'t xa ga^`n,
"Tu+` xu+a na`ng dda~ bie^'t tha^n co' ra`y !
"Ta.i to^i hu+'ng la^'y mo^.t tay,
"DDe^? na`ng cho dde^'n no^~i na`y vi` to^i\."
1445. Nghe lo+`i no'i cu~ng thu+o+ng lo+`i,
De.p uy mo+'i da.y cho ba`i gia?i vi\.
Ra(`ng:"Nhu+ ha(?n co' the^' thi`,
"Tra(ng hoa song cu~ng thi. phi bie^'t ddie^`u\."
Sinh ra(`ng: "Chu't pha^.n bo.t be`o,
1450. "Theo ddo`i va? cu~ng i't nhie^`u bu't nghie^n."
Cu+o+`i ra(`ng: "DDa~ the^' thi` ne^n !
"Mo^.c gia` ha~y thu+? mo^.t thie^n tri`nh nghe^`."
Na`ng va^ng ca^'t bu't tay dde^`,
Tie^n hoa tri`nh tru+o+'c a'n phe^ xem tu+o+`ng.
1455. Khen ra(`ng: "Gia' lo+.p Thi.nh DDu+o+`ng !
"Ta`i na`y sa('c a^'y nghi`n va`ng chu+a ca^n !
"Tha^.t la` ta`i tu+? giai nha^n,
"Cha^u Tra^`n co`n co' Cha^u Tra^`n na`o ho+n !
"Tho^i ddu+`ng ru+o+'c du+~ cu+u ho+`n,
1460. "La`m chi lo+~ nhi.p cho ddo`n ngang cung.
"DDa~ ddu+a dde^'n tru+o+'c cu+?a co^ng,
"Ngoa`i thi` la` ly' song trong la` ti`nh.
"Da^u con trong dda.o gia ddi`nh,
"Tho^i thi` de.p no^~i ba^'t bi`nh la` xong."
1465. Ki'p truye^`n sa('m su+?a le^~ co^ng,
Kie^.u hoa ca^'t gio' dduo^'c ho^`ng ruo^?i sao\.
Ba`y ha`ng co^? xu'y xo^n xao,
Song song ddu+a to+'i tru+o+'ng dda`o sa'nh ddo^i\.
Thu+o+ng vi` ha.nh tro.ng vi` ta`i,
1470. Thu'c o^ng tho^i cu~ng de.p lo+`i phong ba\.
Hue^. lan su+.c nu+'c mo^.t nha`,
Tu+`ng cay dda('ng la.i ma(.n ma` ho+n xu+a\.

| | |