Tho+ Tha^m Ta^m -- To^'ng Bie^.t Ha`nh

TÓng BiŒt Hành

-- Thâm Tâm

ñÜa ngÜ©i ta không ÇÜa qua sông
Sao có ti‰ng sóng ª trong lòng ?
Bóng chiŠu không th¡m không vàng v†t
Sao ÇÀy hoàng hôn trong m¡t trong ?

ñÜa ngÜ©i ta chÌ ÇÜa ngÜ©i Ãy
M¶t giã gia Çình, m¶t dºng dÜng.
Ly khách ! Ly khách ! Con ÇÜ©ng nhÕ
Chí l§n không vŠ, bàn tay không
Thì không bao gi© nói trª låi
Ba næm mË già cÛng ÇØng mong.

Ta bi‰t ngÜÖi buÒn chiŠu hôm trÜ§c
Bây gi© mùa hå, sen nª nÓt
M¶t chÎ, hai chÎ ÇŠu nhÜ sen
Khuyên nÓt em trai giòng lŒ sót

Ta bi‰t ngÜÖi buÒn sáng hôm nay
Tr©i chÜa là thu tÜÖi l¡m thay
Em nhÕ ngây thÖ Çôi m¡t bi‰c
Gói tròn thÜÖng ti‰c chi‰c khæn tay ...

NgÜ©i Çi ? ¯ nhÌ, ngÜ©i Çi thÆt
MË thà coi nhÜ chi‰c lá bay
ChÎ thà coi nhÜ là håt bøi
Em thà coi nhÜ hÖi rÜ®u cay

-- Thâm Tâm (NguyÍn TuÃn Trình)

L©i bình cûa NguyÍn HÜng QuÓc:

Bài "TÓng BiŒt Hành" cûa Thâm Tâm là m¶t bài thÖ hay, rÃt hay, có lë là m¶t trong nh»ng bài thÖ hay nhÃt cûa th©i 30-45. Bài thÖ hình thành nhÜ hai l©i ÇÓi thoåi, không, Çúng hÖn nhÜ hai l©i Ç¶c thoåi cûa hai ngÜ©i, m¶t ngÜ©i ra Çi và m¶t ngÜ©i ÇÜa tiÍn. NgÜ©i ÇÜa tiÍn buÒn mênh mang. Nghe ti‰ng sóng xao trong lòng. Nghe hoàng hôn rÖi trong m¡t :

Không bi‰t ngÜ©i ra Çi trä l©i hay chÌ là t¿ nhû thÀm cho m¶t mình mình nghe :

Ly khách! Ly khách! Con ÇÜ©ng nhÕ
Chí l§n không vŠ bàn tay không
Thì không bao gi© nói trª låi
Ba næm mË già cÛng ÇØng mong.

Nghe có vÈ ÇÀy hào khí, nhÜng ngÜ©i ÇÜa tiÍn bi‰t Çó chÌ là giä v© :

Ta bi‰t ngÜÖi buÒn chiŠu hôm trÜ§c
Bây gi© mùa hå sen nª nÓt
M¶t chÎ, hai chÎ ÇŠu nhÜ sen
Khuyên nÓt em trai giòng lŒ sót

Ta bi‰t ngÜÖi buÒn sáng hôm nay
Tr©i chÜa là thu tÜÖi l¡m thay
Em nhÕ ngây thÖ Çôi m¡t bi‰c
Gói tròn thÜÖng ti‰c chi‰c khæn tay ...

ChÎ, em và ngÜ©i yêu lÜu luy‰n th‰ Ãy, ch£ng lë låi Çành tâm ra Çi ? NhÜng ly khách låi Çi thÆt. Bóng Çã xa, ngÜ©i ÇÜa tiÍn còn ngÖ ngác ÇÙng và hun hút nhìn :

Trong "Thi Nhân ViŒt Nam TiŠn Chi‰n", d¿a theo nguyên bän bài thÖ Çæng trên "Ti‹u Thuy‰t ThÙ Bäy", NguyÍn TÃn Long & NguyÍn H»u Tr†ng phøc hÒi thêm bÓn câu cuÓi :

Mây thu ÇÀu núi, gió lên træng
CÖn lånh chiŠu nao Ç° bóng thÀm
Ly khách ven tr©i nghe muÓn khóc
Ti‰ng ñ©i xô Ç¶ng, ti‰ng h©n câm.

ñúng là gi†ng thÖ Thâm Tâm. NhÜng tôi có cäm tÜªng thêm bÓn câu Ãy vào, bài thÖ không hay hÖn. HÖn n»a, y‰u xuÓng. Nó låc ÇiŒø Låc vŠ biŒn pháp: cä bài thÖ ÇÜ®c tác giä xº døng biŒn pháp bi‹u hiŒn, Çi sâu, xoáy sâu vào tâm tÜ. ñoån cuÓi låi là nh»ng câu tä. Låc ÇiŒu vŠ gi†ng: bài thÖ có hai nhân vÆt chính, ngÜ©i ra Çi và ngÜ©i ÇÜa tiÍn, song cái th‰ cûa bài thÖ là xuÃt phát tØ vÎ trí ngÜ©i ÇÜa tiÍn. ñoån cuÓi låi tÆp trung ª ly khách. Låc ÇiŒu vŠ tÙ : trong mÃy Çoån ÇÀu, ly khách tuy ngÆm ngùi nhÜng nét chính vÅn là s¿ nghênh ngang, hào säng. ThÃp thoáng chút hùng khí Ç©i xÜa. Phäng phÃt chút hình änh Kinh Kha ngày trÜ§c. RÃt ÇËp. Bi‰t là cÜ©ng ÇiŒu mà vÅn thÃy ÇËp. ñoån cuÓi xóa tan tÃt cä nh»ng hình änh và Ãn tÜ®ng Ãy: ly khách låi trª thành nhÕ nhoi, thäm thÜÖng "ven tr©i nghe muÓn khóc". Tôi không bi‰t Thâm Tâm hay Hoài Thanh ai Çã c¡t bÕ Çoån thÖ Ãy trong "Thi Nhân ViŒt Nam": dù là do ai, s¿ c¡t bÕ Ãy cÛng rÃt m¿c tài tình.

L©i bình cûa NguyÍn HÜng QuÓc:

.....