ñôi dòng ti‹u sº
- "Bà Chúa thÖ Nôm" là con cûa HÒ Sï Danh (1706-1783), quê ª
làng Quÿnh ñôi, huyŒn Quÿnh LÜu, tÌnh NghŒ An, và m¶t ngÜ©i
thi‰p quê ª Häi DÜÖng.
- Næm sinh, næm mÃt, thân th‰, cu¶c Ç©i, và thÖ væn
cûa bà ljn nay vÅn còn vܧng m¡c nhiŠu nghi vÃn.
Ta chÌ bi‰t bà sÓng vào th©i Lê måt NguyÍn sÖ, ngÜ©i cùng
th©i v§i NguyÍn Du (1765-1820), Phåm ñình H° (tÙc Chiêu H°,
1768-1839).
- Bà là em cùng cha v§i HÒ Sï ñÓng (1738-1786), ÇÆu Hoàng
Giáp,
làm quan ljn Hành Tham Tøng, tܧc QuÆn Công, cùng Bùi Huy
Bích ÇÙng ÇÀu phû chúa TrÎnh Sâm, TrÎnh Khäi.
- Tác phÄm n°i bÆt nhÃt cûa bà là sÓ thÖ Nôm trong
Xuân HÜÖng Thi TÆp (dù có Çôi bài Çáng nghi vÃn).
Ngoài ra bà còn Ç‹ låi tÆp thÖ ch» Hán t¿a ÇŠ
LÜu HÜÖng Kš.
- ThÖ væn bà có š l£ng lÖ, mai mÌa, tinh nghÎch, táo båo,
nhÜng chÙa
chan tình cäm lãng mån, thoát ly h£n v§i nh»ng lÍ giáo phong
ki‰n th©i bÃy gi©.
- Cách tä cänh, tä tình, cách dùng tØ... trong thÖ Nôm cûa
bà có m¶t không hai, vô cùng sÓng Ƕng và Ç¥c s¡c. Xuân
DiŒu Çánh giá thÖ HÒ Xuân HÜÖng là "tót v©i cûa nguÒn
thÖ nôm na bình dân".
Tác phÄm ch†n l†c
Tài liŒu tham khäo
- ThÖ HÒ Xuân HÜÖng -- TØ C¶i NguÒn Vào Th‰ Tøc,
ñào Thái Tôn.
- HÒ Xuân HÜÖng -- ThÖ ch» Hán, ch» Nôm, Và Giai Thoåi, Bùi Hånh CÄn.
- ThÖ HÒ Xuân HÜÖng, Nhà XuÃt Bän Væn H†c Hà N¶i.
- Thiên Tình Sº HÒ Xuân HÜÖng, Hoàng Xuân Hãn.
- HÒ Xuân HÜÖng V§i VÎnh Hå Long, Hoàng Xuân Hãn.
- HÒ Xuân HÜÖng, DÜÖng ThÜ®ng Ngã.
- H®p Tuy‹n ThÖ Væn ViŒt Nam, tØ th‰ k› XVIII ljn nºa
ÇÀu th‰ k› XIX, NXB Væn H†c.
- Væn H†c Tây SÖn, Phåm Væn ñang.
- N» Thi Sï ViŒt Nam, Ngô Læng Vân.
- ViŒt Nam Væn H†c Sº Y‰u, DÜÖng Quäng Hàm.
- NgÜ©i C° NguyŒt, ChuyŒn Xuân HÜÖng, NguyÍn ñÙc Bính.
Thi‰u N» Ngû Ngày
ñèo Ba D¶i
ñ¶ng HÜÖng Tích
Këm TrÓng
Hang C¡c C§
Cái Quåt
VÎnh Cái Quåt