``... Уc ði¬m l¾n nh¤t cüa xÑ s· này là nhßþc ti¬u. Ðây là mµt cô gái ð°ng trinh b¸ n«n vån minh Trung Hoa cßÞng hiªp. Cô gái ¤y v×a thích thú, v×a nhøc nhã, v×a cåm thù nó. Vua Gia Long hi¬u ði«u ¤y và ð¤y là n²i cay ð¡ng l¾n nh¤t mà ông cùng cµng ð°ng phäi ch¸u ðñng. Nguy­n Du thì khác, ông không hi¬u ði«u ¤y. Nguy­n Du là ðÑa con cüa cô gái ð°ng trinh kia, dòng máu chÑa ð¥y ði¬n tích cüa tên ðàn ông kh¯n nÕn ðã cßÞng hiªp m© mình. Nguy­n Du ng§p trong m¾ bùng nhùng cüa ð¶i s¯ng, còn vua Gia Long ðÑng cao hÆn ngoài ð¶i s¯ng ¤y. Ng߶i m© cüa Nguy­n Du (tÑc n«n chính tr¸ ðß½ng th¶i) gi¤u giªm con mình sñ ê ch« và ch¸u ðñng v¾i tinh th¥n cao cä, ki«m chª. Phäi ba tråm nåm sau ng߶i ta m¾i th¤y ði«u này vô nghîa...''

Ðôi dòng ti¬u sØ

• Nguy­n Huy Thi®p sinh ngày 29 tháng 4 nåm 1950, quê quán: Thanh Trì, Hà Nµi.
• Thu· nhö ông cùng gia ðình lßu lÕc kh¡p nông thôn ð°ng b¢ng B¡c Bµ, t× Thái Nguyên qua Phú Th÷, Vînh Yên ... Nông thôn và nhæng ng߶i lao ðµng vì thª ð¬ lÕi nhi«u d¤u ¤n khá ð§m nét trong nhi«u sáng tác cüa ông. ``M© tôi là nông dân, còn tôi sinh ra · nông thôn...''
• Nguy­n Huy Thi®p ch¸u änh hß·ng giáo døc chü yªu cüa ông ngoÕi, v¯n là ng߶i am hi¬u nho h÷c và m©, v¯n là ng߶i sùng ðÕo Ph§t. Nåm 1960, ông cùng gia ðình v« quê quán và ð¸nh cß · xóm Cò, làng Khß½ng HÕ.
• Nguy­n Huy Thi®p là mµt bông hoa n· muµn trên vån ðàn. Vài truy®n ng¡n cüa ông xu¤t hi®n l¥n ð¥u tiên trên báo Vån Ngh® cüa Hµi Nhà Vån Vi®t Nam nåm 1986. Chï mµt vài nåm sau ðó, cä làng vån h÷c trong lçn ngoài nß¾c xôn xao nhæng cuµc tranh lu§n v« các tác ph¦m cüa ông. ``Có ng߶i lên án anh gay g¡t, th§m chí coi vån chß½ng cüa anh có nhæng khuynh hß¾ng th¤p hèn. Ng߶i khác lÕi hªt l¶i ca ngþi anh và cho r¢nh anh có trách nhi®m cao v¾i cuµc s¯ng hi®n nay...'' (L¶i cu¯i sách cüa NXB Ða Nguyên)
• S· tr߶ng cüa Nguy­n Huy Thi®p là truy®n ng¡n, có th¬ tÕm ðßþc phân loÕi nhß sau:
  • v« l¸ch sØ và vån h÷c: Kiªm S¡c, Vàng LØa, Ph¦m Tiªt, Nguy­n Th¸ Lµ, Mßa Nhã Nam, Chút Thoáng Xuân Hß½ng...
  • truy®n ng¡n mang h½i hß¾m huy«n thoÕi ho£c "c± tích": Nhæng Ng÷n Gió Hua Tát, Con Gái Thüy Th¥n, Gi÷t Máu, Mu¯i Cüa R×ng, Chäy Ði Sông ´i, Trß½ng Chi...
  • v« xã hµi VN ðß½ng ðÕi: Không Có Vua, Tß¾ng V« Hßu, Cún, Sang Sông, Tµi Ác và Tr×ng PhÕt...;
  • v« ð°ng quê và nhæng ng߶i dân lao ðµng: Thß½ng Nh¾ аng Quê, Nhæng Bài H÷c Nông Thôn, Nhæng Ng߶i Thþ Xë...
  Ngoài ra, Nguy­n Huy Thi®p còn viªt nhi«u k¸ch, tiêu bi¬u là Xuân H°ng, Còn LÕi Tình Yêu, Gia Ðình (hay QuÖ — V¾i Ng߶i, dña theo truy®n ng¡n Không Có Vua), Nhà Tiên Tri, Hoa Sen N· Ngày 29 Tháng 4...; và nhi«u th½ (chßa xu¤t bän t§p th½ nào, song th½ xu¤t hi®n khá nhi«u trong các truy®n ng¡n cüa ông).
• Nåm 1994, Nguy­n Huy Thi®p gác bút và xoay ra m· nhà hàng · Hà Nµi tên là Hoa Ban, r¤t ån khách.

Tài li®u tham khäo:

• Nhß Nhæng Ng÷n Gió, Nguy­n Huy Thi®p, NXB Vån H÷c, 1995.
• Nhæng Ng÷n Gió Hua Tát, Nguy­n Huy Thi®p, NXB Ða Nguyên, 1990.
• Nguy­n Huy Thi®p -- Tác Ph¦m và Dß Lu§n, Nguy­n Huy Thi®p et al, NXB H°ng Lînh, 1991.
• Truy®n Ng¡n Ch÷n L÷c, Nguy­n Huy Thi®p, NXB Hµi Nhà Vån, 1995.
• Con Gái Thüy Th¥n, Nguy­n Huy Thi®p, NXB Hµi Nhà Vån, 1992.
• Tß¾ng V« Hßu, nhi«u tác giä, NXB Trë, 1988.
• The General Retires and Other Stories, Nguy­n Huy Thi®p, English translation by Greg Lockhart.
• Vån H÷c Vi®t Nam Dß¾i Chª е Cµng Sän, Nguy­n Hßng Qu¯c
• Tu±i Trë Chü Nh§t, s¯ 28, July 16, 1995.
• Các t§p san Hþp Lßu.

Tác ph¦m ch÷n l÷c:

Chäy Ði Sông ´i
Kiªm S¡c
Nhæng Ng÷n Gió Hua Tát
Thß½ng Nh¾ аng Quê